Waanzin - Lionel Shriver

 

Lees en huiver... vooral als je erachter komt in welke tijd het boek zich afspeelt. Een knap staaltje waanzin, die gelukkig geen waarheid is, alhoewel?

Als je gewend bent om in hokjes te denken, mensen in te delen in slim/minder slim/niet zo slim... dan moet je dit boek maar eens lezen. Er bestaat niet zoiets als slimme en/of domme mensen.

De waanzin begint pas echt als je dus continu op je woorden moet letten. Als je naar een soort 'heropvoedingstraining' wordt gestuurd om te leren welke woorden je 'beter' kunt gebruiken.

Geestelijke Gelijkwaardigheid, het klinkt misschien in eerste instantie wel aanlokkelijk. Maar waar blijft de unieke mens? 

Behalve een, op vele momenten, hilarische beschrijving, maar tegelijkertijd het besef dat dit wel héél eng is, schrijft Lionel Shriver ook best serieus over de politieke misstanden. Het is maar aan wiens kant je staat (ik neig enorm naar de zelfstandigheid van Pearson).

Uiteindelijk is het een periode, een tijdperk dat ook weer afgesloten wordt. 

Je wordt meegesleurd in het boek, dusdanig dat ik er veel langer over deed om het helemaal te lezen dan ik in eerste instantie dacht. Er waren momenten dat ik echt niet even verder kon lezen. Met dank aan de Club van Echte Lezers dat ik dit toch uitgelezen heb.

HZNDHDNESR - Henning Mankell

Een geheim genootschap, zo noemt Joel zijn door hemzelf opgerichte club. Oorspronkelijk met maar één lid, Joel zelf. Als hij 's nachts wakker wordt en uit het raam kijkt ziet hij een hond. Deze hond is de aanleiding om zijn gedachten op papier te gaan zetten, het genootschap is geboren. Hij schrijft de naam van het genootschap op de kaft van een schrift Het zoeken naar de hond die naar een ster rende en onderstreept de eerste letter van ieder woord.

Joel is 11 jaar oud en woont samen met zijn vader in het hoge noorden van Zweden. Op school heeft hij geen echte vrienden. Zijn klasgenoot Otto pest hem geregeld. Joel leeft in zijn eigen wereldje, langs de rivier (die hij op z'n 10e nog als zee kon zien) ligt een rotsblok, zijn naam heeft hij erin gekrast. Het rotsblok is in 2 gespleten, het is zijn geheime plek.

Pappa Samuel vertelt verhalen uit de tijd dat hij als matroos over de zeeën voer. Bovenop de kachel staat een glazen stolp met een scheepsmodel, de Celestine. Dit schip wakkert de fantasie van Joel flink aan. Ergens was er ook een moeder, Jenny. Zij is ervandoor gegaan toen Joel nog klein was.

Het zoeken naar de hond die naar een ster rende begon op 8 maart 1956. Het wordt een logboek, dat hij zal verstoppen onder de Celestine.

Omdat hij de hond 's nachts voor het eerst gezien heeft, gaat Joel ook 's nachts naar hem op zoek. Dat is best spannend als 11-jarige. Zijn vader moet eerst slapen voordat hij de deur uit kan sluipen. Als hij bijna betrapt wordt door Simon Onweer, bijgenaamd de Oude Metselaar, schuilt hij in de schaduw. Dit moet in het logboek geschreven worden. Dan staat hij opeens in de fietsenwinkel. Die bleek niet op slot te zijn. Daar staat 'zijn' mooie rode fiets in de etalage. Hij tilt hem eruit en gaat een stukje fietsen over de bevroren straten. Dan schrikt hij van een auto en valt met fiets en al in een sneeuwhoop. De Oude Metselaar helpt hem overeind en Joel zet snel de fiets terug in de etalage. En net als hij naar buiten kijkt rent daar die hond weer.

Op een dag zit er een vreemde jongen op zijn rotsblok, Joel weet meteen dat hij hem niet mag. Hij heeft echte sneeuwschoenen aan. Toch maakt hij hem deelgenoot van zijn geheime genootschap, wat alleen 's nachts werkt. Ture von Svala haalt Joel over om dingen te doen die hij niet wil. Zo gooien ze mieren naar binnen bij Gertrude, de vrouw zonder neus. Dan wil Ture dan Joel de klimop losknipt. Joel wil niet, maar wil ook niet laf gevonden worden.

Als Joel met de tuinschaar de eerste ranken geknipt heeft, komt Gertrude naar buiten. Ze vraagt waarom hij doet wat hij doet. Ture is in geen velden of wegen te bekennen. Na afloop zegt Ture dat hij zich niet aan de afspraak heeft gehouden en dwingt hij Joel om op de overspanningsboog van de brug te klimmen.

Die boog blijkt iets te hoog, als Joel bovenop zit, durft hij niet meer naar beneden. Zijn vader komt hem helpen. Het is dan dat Joel beseft dat zijn vader hem nooit in de steek zal laten, iets waar hij wel bang voor was.

Het boek is alleen nog tweedehands te koop, misschien nog via de bieb te leen. Kruip in het hoofd van een 11-jarige en laat je meeslepen. 

Russische rozen - Martha Hall Kelly

 

Zo bijzonder dat Martha Hall Kelly achter het ware verhaal is gekomen van Eliza Ferriday, Sofia Stresjnajva en Varinka. Drie sterke vrouwen, 2 kenden elkaar al, de derde kwam toevallig op hun pad.

Eliza Ferriday, Amerikaanse en de Russische Sofia, gelieerd aan de tsarenfamilie de Romanovs zijn bevriend. Eliza reist naar Sofia in Sint Petersburg om het Winterpaleis te kunnen zien. Helaas breekt dan al snel de Eerste Wereldoorlog uit. Eliza vlucht terug naar New York en Sofia keert met haar gezin naar haar datsja. Daar huurt ze Varinka in als kindermeisje. 

Die oorlog heeft heel wat meer impact als Sofia in eerste instantie doorheeft. Toch duurde het nog 2 jaar vooraleer de 'hogere stand' van Rusland het echt moeilijk krijgt. Als Sofia het herenhuis in de stad afsluit en samen met haar familie naar het landgoed op het platteland vertrekt worden ze al snel tegengehouden door 'het gepeupel'. Door puur toeval kunnen ze toch verder reizen.

Toch ziet Sofia wel in dat zij als gezin geluk hebben in een rijk gezin geboren te zijn. Ze beseft dat het ook anders had kunnen zijn. 

Dit zijn boeken die ik graag lees, je duikt terug in de tijd en krijgt inzicht.

Venus achterna - Andrea Wulf

Beslist geen saai geschiedenisboek, ook geen astrologisch gewauwel. Andrea Wulf weet op voortreffelijke wijze de lezer te grijpen in de 18e eeuw. Voor het eerst gaan wetenschappers over de wereld samenwerken. De aanstichter, Halley, maakt het zelf niet meer mee. Dit boek laat mij verder duiken, niet alleen in de sterren. Ik wil meer weten over het hoe, hoe konden wetenschappers in die tijd deze schier onmogelijke opdracht volbrengen?

De helderste ster, zelfs bij daglicht nog waar te nemen, is Venus. In 1716 bedenkt Edmond Halley dat deze ster wel eens de oplossing kon geven om de grootte van het zonnestelsel te bepalen. Hij voorspelt dat Venus op 6 juni 1761 voor de zon verschijnt. Zij is dan enkele uren zichtbaar. Door dit vanuit verschillende gezichtspunten waar te nemen (lees: alle windhoeken van de aardbol) en te meten wanneer zij voor de zon komt en wanneer zij de zon weer verlaat, kunnen hierop berekeningen worden losgelaten.

Acht jaar later, op 3 juni 1769, zou Venus weer voor de zon langsgaan. Dit was meteen ook de laatste kans voor deze wetenschappers, daarna zou het 105 jaar duren voor het verschijnsel zich nogmaals voordeed.

Halley weet dat hij deze overgangen zelf niet meer zal meemaken. Hij wist echter wel mensen te enthousiasmeren en droeg het stokje over aan de Fransman Joseph-Nicolas Delisle als gangmaker. Als laatstgenoemde in 1760, net iets meer dan één jaar voor de eerste overgang, naar een bijeenkomst gaat van de Académie des Sciences in Parijs, weet hij de aanwezigen te overtuigen van het mondiale, wetenschappelijke belang.

Lang voor onze 'moderne' technologie wist men deze voorspellingen al (correct) te doen. Het ligt niet voor de hand om wetenschappers over de hele wereld zo gek te krijgen om mee te doen. Hoe communiceerden zij? Per koerier... Men hield elkaar toen al op de hoogte van de uitvindingen. 

De mechanische klok was weliswaar al in de 10e eeuw uitgevonden, maar hoe stabiel die was, bleek onduidelijk. Tijdens het eerste project (1761) werden veel uitslagen daarom niet als succesvol geboekstaafd. Het ging vaak om afwijkingen van enkele minuten, te veel om betrouwbaar te zijn.

Je kunt niet naar alle uithoeken van de wereld varen zonder goede kaarten. Het verbaasde mij hoe gedetailleerd men toen al wist waar welk land lag. 

Dit was de eerste uitstap uit het boek: hoe zit het met de cartografie? Ruim 2500 jaar geleden wist men al dat de aarde rond was en waren er al heel veel landen vastgelegd op kaart. Veel wetenschappers wilden wel reizen, ook om de land- en zeekaarten meer betrouwbaar te kunnen maken.

Tijdens het eerste project woedde ook de Zevenjarige oorlog, de eerste mondiale oorlog. Het is dan best gevaarlijk om je op open zee te begeven. Toch moesten de sterrenkundigen wel inschepen, de uithoeken van de wereld zijn niet allemaal over land bereikbaar. Zo kon het gebeuren dat astronomen noodgedwongen op een andere plek hun waarnemingen moesten doen, de schepen moesten uitwijken. 

Je kunt geen sterren waarnemen zonder telescoop. Tijdens het eerste project werd nog gebruik gemaakt van de zware, lange telescopen. In de tussentijd werd de achromatische telescoop uitgevonden en deze werd dan ook massaal ingekocht (op bestelling gemaakt). 

Het boek vertelt het verhaal van de wetenschappers uit alle landen. Frankrijk, Engeland, Zweden, Rusland en Amerika zetten de eerste stappen. Er namen 12 sterrenkundigen deel, met een heleboel helpers, onder andere om een observatiestation te bouwen. Het tweede project (1769) kreeg extra hulp van een Deense astronoom, in totaal zouden 18 wetenschappers zich inzetten om het project te doen slagen.

Voor het tweede project werd heel wat meer voorbereidingstijd uitgetrokken. Ruim 5 jaar van tevoren begin men al met de financiering. De Zevenjarige oorlog was voorbij. Dat betekende nog niet dat er vrij gereisd kon worden. Ook tijdens de eerste periode waren er al flink wat koloniën, deze waren deels in andere handen gekomen. Het is niet vanzelfsprekend dat een doorgang kon plaatsvinden. Zo wilden de Engelsen de Spaanse handelsroute volgen van Cadiz naar Mexico om zo in Californië te geraken. Aanvankelijk kreeg men toestemming, deze werd later teruggetrokken. 

Catharina de Grote was een groot voorstander van de wetenschap en zette alles op alles om Rusland deel te laten zijn van het project.

Nevelsluiers en wolken. Toch knap dat de geleerden, ondanks alle tegenslagen, tot overeenstemming konden komen over de afstand van de aarde tot de zon. Daar waar het allemaal om begonnen was.

Houd je van geschiedenis? Lees dan beslist dit boek. Het roept soms meer vragen op (althans bij mij). Het is zó fascinerend beschreven. Het nodigde mij uit om verder op onderzoek uit te gaan. Dankzij internet is dat voor ons niet zo moeilijk.

Heel veel dank aan uitgeverij Atlas Contact en de Club van Echte Lezers dat ik dit boek mocht lezen. 

Winnie & Nelson - portret van een huwelijk - Jonny Steinberg

 

Alle lovende recensies en kritieken ten spijt, ik kon er nauwelijks doorheen komen. Portret van een huwelijk? Maar dan wel het huwelijk van Zuid-Afrika, Nelson en Winnie komen nauwelijks als echtpaar ter sprake.

Maar ze waren dan ook als echtpaar nauwelijks samen. Dat klopt ook, evenzogoed had dit beter 'portret van een tijdperk' als ondertitel kunnen hebben. Mijn verwachting van het boek was wellicht te groot.

Het boek is niet geschreven maar beschreven. Jonny Steinberg heeft het tijdperk beschreven, wat in mijn wereld anders is dan een boek over het leven van Winnie en Nelson in dat tijdperk schrijven. Er worden enorm veel stukken uit andere bronnen aangehaald. Dingen worden aangenomen 'dat ze zo ongeveer gebeurd zouden moeten zijn'. Niet alleen dingen, ook interacties en gevoelens. Ik snap dat hij er zelf niet bij is geweest. Het viel me alleen zo tegen, ik moest echt moeite doen om door te lezen, om me niet te laten afleiden om andere dingen te gaan doen. Misschien werd het later beter... 

De Noten aan het eind bewijzen waar Steinberg zijn informatie vandaan haalde. Deze Noten beslaan ettelijke pagina's (langer dan het gemiddelde hoofdstuk). 

Winnie en Nelson, twee politieke die(na)ren die afzonderlijk, ondanks verbanning en opsluiting, veel voor elkaar gekregen hebben. Ik heb bewondering voor Nelson, zijn gedrevenheid is alleen maar groter geworden. Ik heb bewondering voor Winnie, zij wist hoe ze haar doel moest bereiken.

Ondanks de taaie (be)schrijfstijl... als je meer wilt weten over het ontstaan van het Zuid-Afrika van nu, dan raad ik aan dit boek te lezen. 

Met dank aan de Club van Echte Lezers dat ik dit boek mocht lezen.

Ochtendkoorts - Péter Gárdos

Pas als je vader al gestorven is maak je kennis met de brieven die je ouders 50 jaar terug aan elkaar schreven. Hoe het begon als een simpele correspondentie, maar uitmondde in een veelbewogen liefdesverhaal.

Miklós en Lili, overlevenden van meerdere concentratiekampen, worden, onafhankelijk van elkaar, naar Zweden verscheept om aan te sterken. Ze hebben dan nog nooit van elkaar gehoord. Mannen en vrouwen werden strikt gescheiden. 

Miklós krijgt te horen dat hij niet lang meer te leven heeft, de tyfus heeft hem te pakken. Maar sterven komt niet in het woordenboek van Miklós voor. Hij besluit om alle vrouwen uit Hongarije waarvan hij de naam kent, en die in Zweden verblijven, een brief te schrijven. 

Lili is één van die vrouwen die de brief ontvangt. Samen met Sára en Judit overleeft ze in de vrouwenbarak, ook Lili is ernstig ziek. Op aandringen van Judit schrijft ze terug, het begin van een lange briefwisseling. 

De brieven beginnen aftastend, hoe kan het ook anders als je elkaar helemaal niet kent. Gaandeweg wordt de inhoud intiemer. Lili en Miklós hebben gedeelde interesses, ze besluiten elkaar ook fysiek op te zoeken.

Ze vertellen elkaar nooit wat ze hebben meegemaakt in de kampen. Of ze zich schamen of dat er een soort beschermende factor meespeelt is niet duidelijk. 

Miklós en Lili willen trouwen. De enige manier lijkt via een christelijke priester, totdat, door het toeval van een jaloerse Judit, een rabbi hier over hoort. De rabbi gaat op bezoek bij Miklós en weet hem te overtuigen dat een echt Joods huwelijk beter is voor alle partijen. De gemeenschap zamelt geld in en de bruiloft kan plaatsvinden.

Heel bijzonder hoe alle brieven al die jaren bewaard zijn gebleven. Gelukkig besloot hun zoon Péter de brieven tot een verhaal aan elkaar te smeden.

Het is geen zwijmelverhaal, eerder een oprecht verslag van de naoorlogse jaren in Zweden. Mooi beschreven, je leeft helemaal mee.

Carrie Soto is back - Taylor Jenkins Reid

 

Ambo Anthos gaf de mogelijkheid om Carrie Soto is back vooruit te lezen. Een boek wat grotendeels draait om tennis. En ik weet niets van tennis... toch schreef ik me in.

Tennis is eigenlijk maar bijzaak. Ondertussen heb ik echt wel wat termen bijgeleerd (de mooiste vind ik 'love is niks') maar het boek draait in feite echt om de relaties tussen mensen.

Carrie kijkt met haar vader naar de US Open in 1994. Ze is gestopt als professioneel tennisspeelster. Haar vader, Javier Soto, is een heerlijke ijdeltuit die het vooral belangrijk vindt dat hij goed op de foto staat. Wanneer Nicki Chan de titel binnenhaalt heeft Carrie net besloten haar titel te gaan verdedigen, dit kan ze niet over haar kant laten gaan. Zij was degene met de meeste grand slams op haar naam, Nicki heeft haar zojuist geëvenaard.

Maar Javier Soto is meer dan alleen ijdeltuit, hij is ook de beste coach ter wereld. En hij gaat Carrie coachen naar de overwinning.

Het levensverhaal van Carrie leest als een trein, eh... tennisrally. Carrie's moeder overlijdt als ze nog jong is en ze wordt verder alleen opgevoed door haar vader. Dat schoolwerk eigenlijk maar bijzaak is en tennis de hoofdzaak is meteen zonneklaar. 

'Ooit zul je een van de beste speelsters ter wereld zijn, cariño. Dat is net zo waar als je bruine haar. Je hoeft het ze niet te bewijzen. Je hoeft het alleen maar te zijn.'

Het hele boek is doorspekt met dit soort uitspraken. Nooit zal hij zijn dochter afvallen, hij prijst haar ook niet de hemel in. Hij vertelt gewoon zijn waarheid. Zijn dochter zal de beste van de wereld worden. En daar keihard haar best voor moeten doen.

Je wordt niet als winnaar geboren, je moet er wel wat voor doen. En dat betekent dus knetterhard trainen, van 's morgens vroeg tot laat, iedere dag weer. 

Carrie weet al snel vele toernooien te winnen, grand slams op haar naam te zetten en als onoverwinnelijk te boek te staan. Haar speltechniek is behalve meedogenloos ook gracieus. Het is een genot om haar te zien spelen. Maar het is ook een crime voor haar knieën en in 1989 trekt ze zich terug uit de US Open, 31 jaar oud.

Het is oktober 1994 als Carrie haar trainingsschema weer oppakt en zo mogelijk nog fanatieker traint voor de Australian Open in januari. Ze heeft besloten Nicki Chan te verslaan. Daar heeft ze zichzelf 4 toernooien in één jaar de kans voor gegeven. Ze zal ook de oudste speelster zijn die een grand slam op haar naam schrijft.

---

Voor iemand die geen tennisliefhebber is... het boek heb ik in 2 dagen uitgelezen. Het pakt aan alle kanten. Je hoeft niets te weten van tennis. Ongemerkt doe je natuurlijk wel wát kennis op, hetzelfde gold ook de Spaanse woorden die ik nog niet kende. Maar wat vele malen mooier was is de ontroerende verhaallijn van het boek. Die pakt. Je kunt niet continu lezen, soms moest ik mezelf even herpakken. Maar het boek trekt. Het is een verhaal dat je niet zomaar loslaat.

Dank je wel Ambo Anthos dat ik werd uitgekozen om het boek als een van de eersten te mogen lezen. Ik heb genoten van de eerste tot de laatste letter.